Zadaniowy czas pracy

Zadaniowy czas pracy skupia się na celu postawionym przed pracownikiem, a nie spędzeniem przez niego określonej precyzyjnie liczby godzin w biurze. Ten rodzaj organizacji pracy pozwala na elastyczność i może być korzystny zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Ważne jednak, aby przed wprowadzeniem takiego systemu poznać zapisy Kodeksu pracy regulujące zadaniowy czas pracy oraz dowiedzieć się, jak maksymalnie wykorzystać potencjał tego trybu działania.

Co to jest zadaniowy czas pracy i na czym polega?

Zadaniowy czas pracy to system, w którym pracownicy otrzymują odpowiednie instrukcje dotyczące swoich zadań. Pracodawcy nie interesują przepracowane godziny, lecz osiągnięty efekt. Pozwala to dostosować godziny pracy do różnych projektów i celów, a w wymiarze osobistym — także do swojego trybu życia. Jest to zatem rozwiązanie wybierane w sytuacji, gdy wykonywanie obowiązków służbowych w standardowym systemie wiązałoby się ze zbyt wielkimi trudnościami organizacyjnymi dla jednej lub obu stron.

Najważniejszą cechą zadaniowego czasu pracy jest elastyczność. Daje ona pracownikom swobodę w planowaniu codziennych obowiązków i pozwala na lepsze wykorzystanie czasu w ciągu dnia. Jasno określony cel, którego wcześniejsze osiągnięcie zagwarantuje więcej czasu dla siebie, motywuje ich do większej produktywności. Jednocześnie pracodawca nie musi poświęcać zasobów na kontrolowanie czasu pracy.

Zadaniowy czas pracy bywa też korzystny pod względem równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Mogą oni dostosować swoje zadania do zobowiązań rodzinnych i mieć pewność, że są w stanie dać z siebie wszystko w pracy, nie zaniedbując równocześnie ważnych obowiązków domowych. Muszą być jednak bardzo zdyscyplinowani i umieć dobierać środki odpowiednie do zrealizowania celu. W przeciwnym razie stale goniły ich będą deadline’y, przez które czas pracy się wydłuży. Najczęściej bez dodatkowego wynagrodzenia, choć i ono jest możliwe.

Zadaniowy czas pracy a Kodeks pracy

Możliwość wprowadzenia zadaniowego czasu pracy wprost warunkuje art. 140 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, w myśl którego “w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy”. To dość ogólnikowy opis, który daje pracownikom i pracodawcom sporo możliwości. Żelazną podstawą jest jednak dowolność w kwestii czasu wykonywania pracy. Jeżeli o godzinach jej rozpoczęcia i zakończenia miałby decydować pracodawca, wówczas o zadaniowym czasie pracy nie ma mowy. Taki tryb wymaga stosowania systemu podstawowego.

Elastyczność nie wiąże się także z prawem do narzucania niemożliwych wymagań. W dalszej części art. 140 Kodeksu pracy czytamy, że „pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129 wymiar i rozkłady czasu pracy.” Możliwość wykonania ustalonych zadań w ciągu standardowego czasu pracy (8 godzin przez pięć dni w tygodniu, czyli średnio 40 godzin) stanowi zatem kolejny bezwzględny punkt wyjścia do rozmowy o systemie zadaniowym.

Zdecydowanie nie będzie on panaceum na sytuację, gdy podstawowy wymiar czasu pracy to zbyt mało na osiągnięcie ambitnych założeń pracodawcy. Traktowanie go w ten sposób jest równoznaczne z łamaniem kodeksu pracy.

Czy w zadaniowym systemie czasu pracy możliwe są nadgodziny?

Gdy ustalone z pracownikiem zadania przekraczają fizyczne możliwości ukończenia ich w ciągu podstawowego czasu pracy zgodnego z art. 129 Kp, wymaga się od pracodawcy wypłacenia wynagrodzenia należnego za świadczenie pracy w czasie przekraczającym ustawowe normy. Oznacza to, że w systemie zadaniowym jak najbardziej możliwe są nadgodziny.

Nie oznacza to jednak, że łatwo uzyskać prawo do dodatkowego wynagrodzenia z racji na nadmierne obowiązki. Wykazanie, że dane zadania są obiektywnie niemożliwe do wykonania, to olbrzymie wyzwanie. Z tego względu mówi się o nich zazwyczaj w przypadku podejmowania obowiązków nadprogramowych lub nieoczekiwanych, na które trzeba zareagować bez zwłoki. Dotyczy to ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub usuwania awarii.

Co z ewidencją czasu pracy w systemie zadaniowym?

Co do zasady, w przypadku systemu zadaniowego pracodawca zwolniony jest z obowiązku prowadzenia ewidencji czasu pracy. Kontrola działań pracowników następuje na etapie weryfikacji, czy powierzone zadania zostały wykonane w ustalonym terminie. Określanie celów oraz czasu potrzebnego na ich osiągnięcie powinno być przeprowadzane wspólnie z pracownikiem, aby miał on możliwość zweryfikowania, czy jest w stanie sprostać wymogom.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2009 r. wykazanie faktu, że zadania możliwe są do wykonania w ramach czasowych zgodnych z Kodeksem pracy, leży po stronie pracodawcy. Ich zakres należy zatem zawrzeć w jednym z następujących dokumentów:

• umowa o pracę,
• aneks do umowy o pracę,
• oddzielny dokument powiązany z umową o pracę,
• regulamin pracy,
• układ zbiorowy.

Dla kogo taki tryb pracy będzie korzystny?

Zadaniowy czas pracy zdecydowanie nie jest dla wszystkich. Z pewnością wymaga od pracowników samodyscypliny, ale równie istotne jest w tym przypadku doświadczenie. Osoba na starcie zawodowej kariery nie jest jeszcze w stanie dobrze wymierzyć czasu potrzebnego na wykonanie swoich zadań. Przez długi czas mierzyć może się nie tylko z koniecznością wdrażania w pracę, ale również nadrabiania zaległości, które “obiektywnie” nie musiałyby powstać. W przypadku doświadczonych pracowników tryb ten pozwoli jednak na lepsze wykorzystanie umiejętności i wprawy, ponieważ stawia nacisk na jakość i rezultat, a nie tylko na ilość czasu spędzonego w pracy.

Elastyczny czas pracy może pomóc w poprawie jakości życia rodzinnego poprzez zwiększoną swobodę w planowaniu. Pozwala lepiej dopasować swoje obowiązki do harmonogramu, co oznacza mniejszy stres i czas dla rodziny wówczas, gdy potrzebuje go ona najbardziej. System zadaniowy ułatwia też aktywności poza pracą, takie jak studia lub inne hobby.

Podejście zadaniowe ma również kilka zalet z perspektywy pracodawcy, wśród których spodziewane zwiększenie produktywności nie jest wcale najważniejsze. W dobie powszechnej pracy zdalnej i hybrydowej elastyczne podejście do spędzania czasu w biurze stanowi duży plus w kontekście rekrutacji. Jeżeli firmie uda się z czasem wypracować satysfakcjonujący model pracy zadaniowej, lepiej wykorzystywała będzie także potencjał doświadczonych pracowników. Oba te czynniki przełożą się zarówno na większą liczbę potencjalnych kandydatów do zatrudnienia, jak i lepszą retencję.