Urlop wychowawczy 2024 – ile trwa, czy jest płatny

W 2024 roku wciąż obowiązują dotychczasowe przepisy regulujące urlop wychowawczy. Jest to okres bezpłatnego wolnego, który rodzice w dowolnych proporcjach podzielić mogą między sobą w celu wychowywania swojego dziecka. Poprawnie złożony wniosek o urlop wychowawczy nie może zostać odrzucony. Ile dokładnie trwać może wolne i komu dokładnie przysługuje?

Jakie przepisy regulują urlop wychowawczy?

Urlop wychowawczy to wymiar wolnego, które przysługuje pracownikowi w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia. Reguluje go Art. 186 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Przepisy związane z udzielaniem urlopu wychowawczego zapisane są również w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków.

To rodzaj urlopu przyznawany na wniosek pracownika. Pracodawca nie może go odmówić. Należy zgłosić go jednak w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Od złożenia wniosku o urlop wychowawczy aż do jego zakończenia pracownik nie może zostać zwolniony. Utrata pracy w tym okresie może nastąpić wyłącznie za sprawą wypowiedzenia umowy z winy pracownika albo upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Zobacz również jakie urlopy pracownicze przysługują pracownikowi?

Komu przysługuje urlop wychowawczy?

Urlop wychowawczy przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu co najmniej 6 miesięcy. Okres ten nie musi dotyczyć aktualnego pracodawcy. Wlicza się do niego także poprzednie umowy o pracę. Niestety, do stażu nie wlicza się umów zlecenia oraz umów o dzieło.

Co zawiera wzór wniosku o urlop wychowawczy?

Według Par. 27 wzmiankowanego Rozporządzenia wniosek o urlop wychowawczy musi zawierać:

• imię i nazwisko pracownika,
• imię i nazwisko dziecka,
• wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop wychowawczy albo jego część,
• wskazanie okresu urlopu wychowawczego, który dotychczas został wykorzystany na dane dziecko,
• określenie liczby części urlopu wychowawczego, z których dotychczas skorzystano na dane dziecko,
• oświadczenie pracownika dotyczące dotychczasowego i planowanego wykorzystania wymiaru urlopu rodzicielskiego,
• oświadczenie pracownika o wykorzystaniu urlopu wychowawczego przez drugiego rodzica.

Oczywiście w przypadku własnoręcznego składania wniosku potrzebne będzie dodatkowo wskazanie adresata podania, daty i miejsca sporządzenia dokumentu oraz opatrzenie go podpisem. Na szczęście standardem w polskich firmach są już elektroniczne wnioski urlopowe, które pozwalają przejść przez całą procedurę w kilku kliknięciach.

W systemie tomHRM stworzysz: 

• Wniosek o urlop wychowawczy, który będzie zawierał wszystkie niezbędne pola i wymusi na pracowniku załączenie wszelkich wymaganych oświadczeń,
• Ścieżkę akceptacji dla dowolnego typu wniosku, by szybko procesować każdy wniosek,
• Politykę urlopową, by każdy pracownik miał pod ręką informacje na temat tego, jakie urlopu mu przysługują i jakie zasady ich udzielania panują w Waszej firmie – koniec z ciągłym odpowiadaniem na pytania pracowników,
• System sam będzie pilnował, czy wniosek jest składany z wystarczającym wyprzedzeniem!

Ile trwa urlop wychowawczy w 2024 roku?

Zgodnie z Par. 2 Art. 186 Kodeksu pracy wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Jest to łączna pula, z której korzystać może oboje rodziców w dowolnych proporcjach i w kilku częściach. Wyjątkiem jest tutaj 1 miesiąc, który przypada każdemu z rodziców minimalnie. Matka lub ojciec, decydujący się poświęcić czas na wychowywanie dziecka, mogą zatem wykorzystać od 1 do maksymalnie 35 miesięcy urlopu wychowawczego.

Zdarzają się jednak sytuacje, w których jeden z rodziców ma prawo do 36 miesięcy urlopu wychowawczego. Dzieje się tak w przypadku:

• śmierci drugiego rodzica,
• pozbawienia drugiego rodzica władzy rodzicielskiej,
• ograniczenia lub zawieszenia władzy rodzicielskiej drugiego rodzica,
• sytuacji, gdy dzieckiem opiekuje się jeden opiekun prawny.

Przysługujący pracownikowi okres wolnego należy wykorzystać do ukończenia przez dziecko 6 roku życia. W przypadku urlopu wychowawczego, który dotyczy dziecka niepełnosprawnego, limit ten wydłuża się do 18 roku życia. Rodzice mogą wykorzystywać ten czas wspólnie przez część lub cały okres urlopu wychowawczego. Wówczas oboje będą przebywali na nim przez 18 miesięcy.

Istotnym limitem dotyczącym dzielenia urlopu wychowawczego na części jest ograniczenie do maksymalnie 5 części. Przepisy Kodeksu pracy nie wymuszają jednak określonego czasu trwania żadnej z nich. Dodatkowo trwające wolne można przerwać albo natychmiast (jeśli zgodzi się na to pracodawca), albo po upłynięciu 30 dni od powiadomienia pracodawcy o zamiarze powrotu do pracy (pracodawca nie może po tym czasie odmówić).

Czy urlop wychowawczy wlicza się do stażu pracy?

Dobrą wiadomością dla pracowników jest fakt, że okres przebywania na urlopie wychowawczym wlicza się do stażu pracy. Oznacza to, że zawieszenie praw i obowiązków pracownika nie wpływa na wydłużenie okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Czy urlop wychowawczy jest płatny?

W przeciwieństwie do urlopu rodzicielskiego czy urlopu macierzyńskiego cały okres urlopu wychowawczego jest bezpłatny. W przypadku rodzin o niskich przychodach możliwe jest jednak otrzymanie zasiłku, o który wnioskuje się na stronie https://empatia.mpips.gov.pl/.

To świadczenie rodzinne, które stanowi dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego w wysokości 400 zł. W standardowych przypadkach można je pobierać przez maksymalnie 24 miesiące. Jedyne wyjątki stanowią urodzenie więcej niż 1 dziecka (36 miesięcy) oraz opieka nad dzieckiem niepełnosprawnym (72 miesiące).

Prawo do tego zasiłku ograniczone jest też do osób mniej zamożnych. Przysługuje on wyłącznie rodzinom, w których dochód netto na członka rodziny nie przekracza w 2024 roku 674 zł (764 zł w przypadku rodzin, w których jedno z dzieci jest niepełnosprawne).