Pozapłacowe sposoby motywowania pracowników

Pracownicy firmy są jej najważniejszymi zasobami – nie bez powodu mówi się o zarządzaniu „zasobami” ludzkimi. Odpowiednie zainwestowanie w zatrudnionych przynosi organizacji ogrom korzyści. Bez ich efektywnej pracy firma nie ma prawa dobrze funkcjonować i przynosić zysków czy przebić się na rynku. Oczywiste jest, że każdy pracownik powinien zostać godnie wynagrodzony za wykonywane zadania – równie ważne jest jednak właściwe motywowanie pracowników do pracy. Jak jednak udowadniają badania przeprowadzane na osobach zatrudnionych w różnych branżach, motywacja płacowa w postaci premii czy prowizji od sprzedaży nie zawsze jest tym, co działa najlepiej. Choć jest ważna, to jeszcze większą rolę odgrywa odpowiednie pozapłacowe motywowanie pracowników do działania.

Po co motywować pracowników?

Na początku warto się zastanowić: co to tak właściwie jest motywowanie pracowników do pracy? Po co to robić? Jakie konkretne korzyści może przynieść firmie posiadanie dobrze zmotywowanego zespołu? Odpowiedzi na te pytania są całkiem proste. Motywacja jest stanem, w którym doświadczająca jej osoba czuje potrzebę wykonywania określonych działań i właściwe do ich realizacji pobudzenie.

Przekładając tę „definicję” na zmotywowany zespół, otrzymujemy pracowników, którzy sami z siebie chcą pracować – dobrze, efektywnie, wydajnie, często jak najlepiej, otwierając się wręcz na rywalizację. Czują się zaopiekowani oraz zauważeni i mają poczucie, że są dla firmy ważni. Wszystko to może sprawić, że przychodzą do pracy nie tylko z finansowego przymusu, ale również dlatego, że lubią swój zespół, przełożonych, otrzymywane zadania czy po prostu – firmę, dla której pracują. By tak właśnie było, team powinien być motywowany regularnie; trzeba o niego dbać przez cały okres zatrudnienia. Motywacja nie jest bowiem stanem permanentnym, z czasem gaśnie i potrzebuje bodźca, który na nowo pobudzi do działania.

Jak motywować pracowników do pracy?

Motywować pracowników do pracy trzeba umieć. Każdego motywuje co innego, a także w różnym stopniu. Dlatego właśnie temat prawidłowego motywowania zespołu jest od lat tematem szerokich dyskusji, a firmy stale poszukują nowych metod pobudzania zatrudnionych do działania, zastanawiając się: jak motywować pracowników do pracy w sposób skuteczny?

p>Niezwykle ważne jest zbadanie potrzeb pracowników, by odpowiedzieć właściwym motywatorem – i to dobrze wyważonym. Nadmierne „dopingowanie” może sprawić, że w zespole pojawi się niezdrowa rywalizacja, która przyniesie skutek odwrotny do zamierzonego. Z kolei za słabe, źle dopasowane lub zbyt rzadko występujące motywatory mogą dać pracownikom poczucie, że firma próbuje tylko spełnić jakiś swój obowiązek; „byle było, by nie mówili, że nic nie ma – masz tu długopis z naszym logo”.

W tym celu stosuje się badanie satysfakcji pracowników, czyli jeden z rodzajów ankiety, który można stworzyć i udostępniać przy pomocy narzędzia Ankiety i testy w systemie dla HR tomHRM.

Płacowe i pozapłacowe motywowanie pracowników do pracy

Motywowanie pracownika do pracy jako zbiór różnych narzędzi motywacyjnych, dzieli się na dwie podstawowe grupy: płacowe i pozapłacowe metody. Ta pierwsza, gdy jest dobrze zbudowana, stanowi doskonałą, silną konstrukcję dla całego planu motywacyjnego. Powinna zatem stanowić jego podstawę. W płacowym motywowaniu pracowników mówimy o zarobkach współmiernych do wnoszonych do firmy kompetencji i ilości wykonywanych obowiązków, ale również o wszelkiego rodzaju dodatkach finansowych, takich jak podwyżki, premie czy prowizje.

Natomiast pozapłacowe motywowanie pracowników jest uzupełnieniem metody płacowej, pokolorowaniem stworzonego przez nią konturu. To niezwykle szeroka grupa działań, która obejmuje różnego rodzaju gratyfikacje: benefitowe (np. prywatna opieka medyczna, tzw. owocowe czwartki, karta Multisport etc.), rozszerzające warunki pracy (np. możliwość pracy zdalnej czy hybrydowej) oraz wspierające (regularne pochwały, feedbacki, możliwość rozwoju, opieka psychologiczna, workation) i wiele innych.

Co motywuje pracowników? Badania

Jak wspomnieliśmy, podstawą do nakreślenia planu motywacyjnego we własnej firmie jest określenie, co motywuje pracowników – konkretnie Twoich. Konieczne będzie zatem przeprowadzenie badania potrzeb (ankieta satysfakcji), ich dokładna analiza i aktywne słuchanie osób zatrudnionych. By jednak przybliżyć, co ogólnie motywuje zatrudnionych w Polsce i jak duża część pożądanych motywatorów odnosi się do tych płacowych, a jak duża do pozapłacowych, sprawdziliśmy raport z badania motywacji pracowników przeprowadzony przez Sodexo: „Dwa światy – oczekiwania i potrzeby pracowników biurowych oraz fizycznych”. Grupą badawczą były 1004 osoby z firm zatrudniających powyżej 50. osób. Jakie wnioski można wyciągnąć z wyżej wymienionego raportu?

Na podstawie tegoż badania, pracowników do pracy motywuje przede wszystkim:

• zapewnienie work-life balance, w tym odpowiedniego czasu na wypoczynek, np. brak nadgodzin czy konieczności zabierania pracy do domu (wszyscy pracownicy),
• dofinansowania świąteczne, takie jak bony towarowe, premie gotówkowe, karty podarunkowe etc. (wszyscy pracownicy),
• elastyczna formuła pracy, czyli opcja pracy zdalnej, stacjonarnej lub hybrydowej (wszyscy pracownicy, których taka możliwość dotyczy),
• dofinansowanie wczasów (wszyscy pracownicy),
• wsparcie w zakresie dbania o zdrowie, np. prywatna opieka medyczna, coroczne darmowe szczepienia przeciw grypie etc. (pracownicy biurowi),
• elastyczny czas pracy (pracownicy biurowi),
• pokrycie kosztów pracy w domu (pracownicy biurowi),
• świadczenia sportowo-rekreacyjne (pracownicy biurowi),
• dofinansowanie posiłków (pracownicy fizyczni),
• dofinansowanie dojazdu do pracy (pracownicy fizyczni).

Z badania wynika również, że pracownicy oczekują, że idealny benefit będzie: wspierał ich budżet domowy, elastyczny (umożliwiał korzystanie z niego wtedy, kiedy chcą), czymś, na co normalnie nie mogą sobie pozwolić oraz wspierał zdrowy tryb życia.

Badanie dotyczyło jednak wyłącznie motywowania pracownika przy pomocy benefitów. A do tego dochodzą przecież inne, również istotne narzędzia motywacyjne, związane z poziomem satysfakcji zatrudnionych z wykonywanych przez nich obowiązków czy możliwością dalszego rozwoju. Na ten temat przynosi nam trochę danych XVI edycja raportu Gi Group „Barometr rynku pracy”. Zgodnie z jego wynikami, pracę chcą zmienić najczęściej osoby, które:

• mają zbyt niski poziom wynagrodzenia,
• nie mają możliwości dalszego rozwoju,
• nie mają możliwości samorealizacji,
• nie mają perspektywy awansu,
• przytłoczyła rutyna/nuda zawodowa,
• uskarżają się na złą atmosferę w pracy,
• są przeciążone liczbą obowiązków/zadań.

Ciekawe informacje przynosi również raport „Zawodowy alfabet pokolenia Z” Aterima HR opowiadający między innymi o tym, co motywuje do pracy pracowników z pokolenia Z. Zgodnie z jego wynikami, dla młodych zatrudnionych niezwykle istotne są:

• otrzymywanie informacji zwrotnej,
• możliwość korzystania z nowych technologii,
• możliwość rozwoju przez udział w szkoleniach i projektach,
• możliwość pracy twórczej wymagającej kreatywności, własnej inicjatywy i samodzielności,
• wykonywanie pracy związanej z zainteresowaniami,
• wykonywanie pracy, która ma znaczenie,
• możliwość pracy zdalnej,
• praca z przełożonym, który dzieli się swoją wiedzą oraz doświadczeniem,
• dobra atmosfera w pracy,
• przyjazny wystrój biura.

10 sposobów na motywowanie pracowników do pracy

Na podstawie powyższych danych można wyciągnąć wiele wniosków. My określiliśmy 10 najważniejszych, najczęściej wskazywanych przez badanych sposobów na motywowanie pracowników:

1. Zadbaj o właściwe wynagrodzenie pracowników – adekwatne do kompetencji i nakładów pracy, które wnoszą do Twojej firmy.
2. Wspieraj pracowników w momentach nadwyrężenia budżetu domowego – okres świąteczny czy wakacyjny to czas, w którym wszelkiego rodzaju premie i bony są szczególnie mile widziane. Karta prezentowa po narodzinach dziecka też na pewno zadziała na pracownika motywująco!
3. Pozwól pracownikom poczuć, że są potrzebni – zadbaj o to, by zatrudnieni w Twojej firmie wiedzieli, po co robią to, co robią. Poczucie, że ich praca jest bezsensowna, sprawia, że zaczynają zastanawiać się nad przebranżowieniem. Nawet składanie przez 8 godzin kartonowych pudeł jest dla prawidłowego funkcjonowania firmy (np. magazynu) niezwykle istotne; osoba, która to robi, powinna o tym wiedzieć!
4. Dawaj pracownikom konstruktywny, jasny feedback – regularnie, w sposób zrozumiały i rzeczywiście wnoszący coś do ich życia zawodowego. Informuj zatrudnionych zarówno o ich mocnych stronach, jak i tych słabych, a także chwal za duże i małe postępy („dobra robota!” i przybicie piątki też jest potrzebne!).
5. Zadbaj o przyjazną atmosferę w pracy – „panowanie” to już raczej zamierzchłe czasy. Zespoły we współczesnych firmach są ze sobą na „ty”, co jakiś czas spotykają się na integracyjnych „napojach”, mają wspólne przerwy na kawę i czują, że przełożony jest nie tylko ich szefem, ale również członkiem teamu. Osobą, której można powiedzieć o swoich trudnościach i problemach, wiedząc, że zrobi wszystko by je rozwiązać, w tym ewentualne konflikty.
6. Zadbaj o przyjazne otoczenie – darmowa woda pitna dla wszystkich zatrudnionych to wymóg prawny. Z kolei dostęp do ekspresu z darmowymi kapsułkami czy ziarnami kawy już jest swojego rodzaju motywatorem, sprawia, że miejsce pracy staje się jeszcze bardziej przyjazne, a pracownicy czują się zaopiekowani. Kwiaty, kolory, tablice z jasnymi czytelnymi ogłoszeniami, wydzielona przestrzeń do przeprowadzenia biznesowej lub prywatnej rozmowy telefonicznej i miejsce do spokojnego odpoczynku czy zapalenia papierosa to rzeczy, które mają ogromne znaczenie pod względem samopoczucia w pracy. Biura stawiają nawet na pokoje gier z piłkarzykami czy konsolami.
7. Uwzględniaj preferencje żywnościowe pracowników – decydujesz się na firmowe mleko? Dowiedz się czy któryś z zatrudnionych jest weganinem (mleko roślinne!) lub nie toleruje laktozy (mleko bez laktozy!). Na konferencję, wyjazd integracyjny czy długie szkolenie planujesz darmowy katering? To samo! Pamiętaj o wegetarianach, weganach, osobach z celiakią, uczulonych na orzechy, z nietolerancją laktozy i innych preferencjach żywnościowych – zrób stosowną ankietę.
8. Uwzględniaj odmienności pracowników – dobra atmosfera to nie tylko uśmiechy, wspólna kawa i żarty. To również akceptowanie i rozumienie ewentualnych odmienności osób zatrudnionych. W Twoim zespole mogą być pracownicy z ADHD, w spektrum autyzmu (tak, to nie zawsze widać!), niepełnosprawni – i tak dalej. Oczywiście nie możesz zapytać o to wprost, ale gdy któryś z zatrudnionych postanowi powiedzieć Ci: „słuchaj, mam ADHD, robienie kilku rzeczy naraz sprawia mi trudność, możesz przydzielać mi obowiązki w postaci check-listy?”, postaraj się uwzględniać prośby o tyle, o ile jest to możliwe. Pamiętaj również o mniejszościach rasowych czy seksualnych – zadbaj o to, by w Twoim zespole nie występowały rasistowskie, homofobiczne, transfobiczne czy seksistowskie żarty.
9. Pozwól swoim pracownikom się rozwijać – w sposób, który odpowiada ich zainteresowaniom. O tyle, o ile jest to możliwe – np. ze względu na charakter branży – motywuj pracowników, wysyłając ich na rozwijające szkolenia, przydzielaj do ciekawych projektów, pozwalaj im uczyć się nowych rzeczy. Wprowadź rekrutację wewnętrzną na wyższe stanowiska, zamiast brać tylko osoby „z zewnątrz”; szansa na awans to ogromny motywator.
10. Pamiętaj o benefitach pracowniczych – dostosowanych do potrzeb Twoich zatrudnionych. Dowiedz się, np. z pomocą ankiety, co najbardziej zainteresuje Twoich pracowników: regularne konkursy z nagrodami rzeczowymi/finansowymi? Karta Multisport? Bony do kina, teatru, muzeów? Karty na posiłki (programy kafeteryjne)? Workation, czyli praca zdalna „z wakacji” – np. słonecznej Florencji? Możliwości jest ogrom!