Rozliczanie wymiaru urlopu wypoczynkowego

Kodeks Pracy w artykule 154 § 1 określa dwa podstawowe wymiary urlopu wypoczynkowego dla pracowników zatrudnionych na umowę o pracę.
Dowiedz się:
- jak zależy urlop wypoczynkowy od stażu pracy i co się do niego wlicza,
- jakie sa zasady przejścia z 20 na 26 dni urlopu,
- jak wygląda wyliczanie wymiaru urlopu za miesiąc pracy w podstawowym systemie czasu pracy, w systemie równoważnym oraz przy niepełnym wymiarze czasu pracy,
- jak wygląda rozliczanie wymiaru urlopu wypoczynkowego w pierwszym roku pracy,
- rozliczenie wymiaru urlopu u osób niepełnosprawnych – zasady
- jakie są wymiary pozostałych typów urlopów przysługujących pracownikom.
Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego na pełen etat wynosi:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Rozliczenie urlopu wypoczynkowego – staż pracy
Artykuł 154¹ Kodeksu pracy precyzuje, że do wymiaru urlopu wliczają się wszystkie poprzednie okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, niezależnie od przerw w zatrudnieniu, sposobu rozwiązania umowy czy rodzaju wykonywanej pracy.
Do stażu pracy zalicza się również:
- okresy służby wojskowej,
- pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
- pracy za granicą (udokumentowanej),
- prowadzenie gospodarstwa rolnego (ale prowadzenie działalności gospodarczej już nie),
- okresy pobierania nauki w wymiarze:
- 3 lata – zasadnicza szkoła zawodowa
- 4 lata – liceum ogólnokształcące
- 5 lat – średnia szkoła zawodowa
- 6 lat – szkoła policealna
- 8 lat – szkoła wyższa.
Okresy nauki nie sumują się – liczy się tylko najwyższy ukończony poziom wykształcenia. Jeśli pracownik studiował podczas pracy, zalicza się tylko korzystniejszy okres.
Warto pamiętać, że umowa-zlecenie oraz umowa o dzieło nie wlicza się do stażu pracy. Oznacza to, że osoba na umowie – zleceniu, mimo iż odprowadza składki emerytalne, może nie nabrać prawa do minimalnej emerytury.
Przejście z 20 na 26 dni urlopu
Przejście z 20 na 26 dni urlopu następuje natychmiast po osiągnięciu 10 lat stażu pracy, (a nie na początku następnego roku kalendarzowego). Ta zasada wynika z artykułu 158 Kodeksu pracy dotyczącego urlopu uzupełniającego.
Zmiana urlopu z 20 na 26 dni w trakcie roku
Przejście z 20 na 26 dni następuje automatycznie po udokumentowaniu 10-letniego stażu pracy. Nie stosuje się proporcjonalnego naliczania – pracownik otrzymuje pełne 6 dodatkowych dni niezależnie od tego, w którym miesiącu roku osiągnął wymagany staż. Niewykorzystany urlop uzupełniający przechodzi jako urlop zaległy do wykorzystania do 30 września następnego roku.
Przykład:
Pracownik osiągnął 100 lat stażu pracy w lipcu. Jeśli wykorzystał już swoje 20 dni urlopu, otrzyma dodatkowo 6 dni urlopu uzupełniającego (różnica między 26 a 20 dniami). Jeśli zaś nie wykorzystał jeszcze wszystkich 20 dni, jego wymiar urlopu na dany rok ulegnie zwiększeniu do 26 dni.
Rozliczenie urlopu wypoczynkowego w pierwszym roku pracy
Zgodnie z artykułem 153 Kodeksu pracy, pracownicy podejmujący pierwszą pracę nabywają prawo do urlopu stopniowo – 1/12 rocznego wymiaru za każdy przepracowany miesiąc. W kolejnych latach pełny wymiar przysługuje od 1 stycznia.
Wymiar urlopu proporcjonalny do wymiaru etatu
Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika, biorąc za podstawę odpowiednio 20 lub 26 dni. Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia (zgodnie z art. 154 § 2 Kodeksu pracy).
Podstawowa formuła naliczania urlopu za miesiąc pracy to wymiar roczny podzielony przez 12 miesięcy.
- Dla wymiaru 20 dni: 20 ÷ 12 = 1,67 dnia za miesiąc (13 godzin 20 minut)
- Dla wymiaru 26 dni: 26 ÷ 12 = 2,17 dnia za miesiąc (17 godzin 20 minut)
Kluczowe zasady wyliczania wymiaru urlopu dla pracownika
- Jeden dzień urlopu = 8 godzin pracy
- Niepełne miesiące zaokrągla się w górę do pełnych miesięcy
- Niepełne dni urlopu zaokrągla się w górę do pełnych dni
- Roczny limit nie może być przekroczony (20 lub 26 dni)
Wymiar urlopu przy niepełnym etacie
Wymiar urlopu dla pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze oblicza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Przykład:
- 1/2 etatu z wymiarze 20 dni: 20 × 0,5 = 10 dni
- 1/2 etatu z wymiarze 26 dni: 26 × 0,5 = 13 dni
- 3/4 etatu z wymiarze 26 dni: 26 × 0,75 = 19,5 = 20 dni
Kodeks nie reguluje jasno sytuacji, gdy wymiar etatu pracownika zmienia się w trakcie miesiąca kalendarzowego. Praktycznym rozwiązaniem jest przyjęcie, że ustala się wymiar urlopu według wymiaru etatu obowiązującego w pierwszym dniu danego miesiąca. Można też przyjąć, że wymiar urlopu ustala się według wymiaru etatu, który obowiązywał przez większą część miesiąca lub wyższy wymiar zatrudnienia.
Wymiar urlopu w równoważnych systemie czasu pracy
W systemie równoważnego czasu pracy urlop liczy się w godzinach, nie dniach.
Pracownik wykorzystujący urlop w dniu 10-godzinnej pracy “zużywa” 10 godzin z puli urlopowej, podczas gdy w dniu 8-godzinnym – tylko 8 godzin.
- Wymiar 20 dni = 160 godzin urlopu
- Wymiar 26 dni = 208 godzin urlopu
Wszystkim pracownikom, bez względu na wymiar czasu pracy, przysługuje w ciągu roku 4 dni urlopu na żądanie. jest on wliczany w wymiar urlopu wypoczynkowego.
Aplikacja urlopowa tomHRM pozwala na rozliczenie urlopu na żądanie i wypoczynkowego w sposób zgodny z polskim prawem. W ramach tomHRM można zdefiniować dowolny typ urlop i ustawić politykę obsługi takiego wniosku, oraz ustalić ścieżkę akceptacji dla każdego z nich.
Wymiar urlopu dla osób niepełnosprawnych
Artykuł 19 ustawy o rehabilitacji przyznaje pracownikom z orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności dodatkowe 10 dni roboczych urlopu rocznie. Łączny wymiar urlopu wynosi więc: Pracuj
- Przy stażu pracy <10 lat: 20 + 10 = 30 dni
- Przy stażu ≥10 lat: 26 + 10 = 36 dni
Prawo do pierwszego dodatkowego urlopu nabywa się po przepracowaniu roku od daty orzeczenia o niepełnosprawności. W kolejnych latach urlop przysługuje od 1 stycznia.
Wymiary innych typów urlopów
Poza urlopem wypoczynkowym, w niektórych sytuacjach pracownicy mają prawo do innych typów urlopów i nieobecności:
Wymiar urlopu macierzyńskiego:
- 20 tygodni dla jednego dziecka
- 31-37 tygodni dla porodów mnogich (w zależności od liczby dzieci)
Wymiar urlopu rodzicielskiego
- 41 tygodni dla jednego dziecka (43 dla porodu mnogiego)
- w tym 9 tygodni nieprzenoszalnych dla każdego rodzica
Wymiar urlopu ojcowskiego
- 2 tygodnie (14 dni kalendarzowych)
Wymiar urlopu wychowawczego
- 36 miesięcy maksymalnie (72 dla dziecka niepełnosprawnego)
Wymiar urlopu szkoleniowego
- 6 dni na egzaminy
- 21 dni w ostatnim roku studiów
Elektroniczne wnioski urlopowe tomHRM pozwalają zarządzać dowolnymi typami urlopów i nieobecności, tworzyć własne typy i ustalać wymiary dla poszczególnych pracowników. Wygodnie dla pracownika i dla HR.